Giải nhiệt trong mùa nắng nóng
Sau
Tết, tiết trời oi bức, con người dễ cảm thấy uể oải, nhất là với người già, trẻ
em và hậu quả là biếng ăn. Vậy, ăn gì cho mát, uống gì để giải nhiệt luôn được
nhiều người quan tâm.
Đứng
đầu trong danh sách là Khổ qua, còn gọi là Mướp đắng, mang tính hàn, có tác dụng
làm sáng mắt, giải khát, giải nhiệt, bổ khí. Khổ qua dùng làm thức ăn mùa hè rất
phù hợp. Người ta thường dùng khổ qua dưới dạng ăn sống, luộc, xào với trứng,
nhồi thịt hầm, hoặc thái ra, phơi khô, dùng thay trà có tác dụng thanh nhiệt.
Tuy nhiên, do vị đắng của nó mà có người không dùng được.
Bí
đao cũng là món ăn rất tốt trong mùa nóng bởi nó tính mát, giúp thanh nhiệt, giảm
tác hại của nắng nóng. Có thể dùng nấu canh hoặc ép lấy nước uống.
Cùng
họ với Bí là Bầu chứa vị ngọt, có công dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, giải khát.
Canh bầu nấu với tôm là một món ăn dân dã nhưng lại có công dụng giải nhiệt và
bồi bổ rất tốt.
Dưa
chuột: Vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, giải khát, lợi tiểu, được
dùng rất phổ biến trong mùa hè dưới dạng ăn sống, làm nộm, chế biến thành dưa
muối cả quả. Dưa chuột còn có thể xào với một số loại thịt thành những món ăn
khá hấp dẫn.
Quả
nho là loại trái cây có khả năng thanh nhiệt.
Củ
sắn hay còn gọi là củ đậu là một thức ăn lý tưởng của mùa hè: Vị ngọt, tính mát,
có công dụng giải nhiệt, giải rượu rất tốt, chữa chứng ăn không tiêu. Người ta
thường dùng củ sắn để ăn sống, làm gỏi, nấu canh, xào với thịt hoặc rửa sạch rồi
ép lấy nước uống giải khát.
Củ
năng còn gọi là củ Mã thầy: Vị ngọt, tính lạnh, có công dụng thanh nhiệt, dùng
ăn sống hoặc ép lấy nước giải khát rất tốt, đồng thời có tác dụng dự phòng tích
cực một số bệnh lý viêm nhiệt mùa hè như viêm họng, viêm amiđan, viêm phế quản,
viêm phổi, viêm môi, miệng, viêm dạ dày, ruột...
Rau
dền: Vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, bổ khí, lợi tiểu. Đây là loại
rau chứa rất nhiều chất khoáng cần cho quá trình tăng trưởng của thanh thiếu
niên.
Rau
cần: Vị ngọt mặn, tính hàn, có công dụng thanh nhiệt lợi tiểu, là loại rau lý
tưởng trong mùa hè đối với những người bị chứng xơ vữa động mạch, cao huyết áp
và bệnh lý về tuyến giáp.
Ngó
sen: Dùng làm gỏi. Dân gian thường dùng ngó sen sắc uống thay trà, hoặc ép lấy
nước uống.
Nấm
rơm: Vị ngọt, tính hàn, có giá trị dinh dưỡng rất cao, chứa nhiều chất đạm,
sinh tố C và các acid amin rất cần thiết cho cơ thể, có công dụng bồi bổ và
thanh nhiệt tiêu độc. Đây là thực phẩm lý tưởng trong mùa nóng cho những người
bị cao huyết áp, rối loạn lipid máu và các bệnh lý về gan mật.
Các
loại canh chua cũng có tác dụng làm mát và rất thích hợp cho việc giải nhiệt
trong mùa hè. Lý do là vì trong canh chua, thường có cà chua, me, dứa... có
tính hàn, tác dụng thanh nhiệt, giải độc theo Đông Y.
Bên
cạnh việc áp dụng một chế độ ẩm thực thanh đạm, dễ tiêu hóa trong mùa hè, nên
chú ý nghỉ ngơi, không nên phơi nắng quá nhiều, sau khi ra mồ hôi nên thay quần
áo ngay.
Ngoài
rau củ, thì các loại hải sản và đậu cũng được coi là thực phẩm tốt trong mùa viêm
nhiệt.
Trong
các loại hải sản thì Trai, Hàu có tính hàn, giúp bổ âm, giải độc, thanh nhiệt,
tốt cho cả nam phụ lão ấu. Không chỉ giúp giải nhiệt, các món ăn từ trai, hàu
còn chữa trị nhiều chứng khác nữa.
Kế
đến là các loại đậu. Đậu xanh có vị ngọt, tính mát, thanh nhiệt, giải độc, lợi
tiểu. Dùng dưới dạng cháo, chè hoặc giá.Món mà người xưa hay dùng để giải nhiệt
là nấu cháo đậu xanh xay cả vỏ. Đây là món ăn rất tốt cho mùa hè.
Đậu
đen: Theo Nam dược thần liệu, đậu đen có vị ngọt, tính hàn, bổ thận, bổ gan, trị
thiếu máu. Đậu đen trị được nhiều bệnh cho mùa hè như trừ phong nhiệt, giải độc,
giải nhiệt và dùng làm thuốc bổ dưỡng. Món ăn giải nhiệt rất tốt trong tiết hạ
là cháo đậu đen hầm gà ác. Đây là món ăn lợi tiểu, giải nhiệt rất tốt, thích hợp
với mọi lứa tuổi.
Ngoài
ra, đậu xanh nấu chung với đậu đen, đậu đỏ, cam thảo ăn cả bã lẫn nước trong
vòng 7 ngày sẽ phòng được các chứng bệnh mùa hè.
Đậu
ván trắng: Vị ngọt, tính bình, kiện tỳ ích khí, là loại thực phẩm đặc biệt tốt
cho những tháng cuối mùa hạ và đầu mùa thu. Danh y Lý Thời Trân cho rằng đậu
này có thể cầm tiêu chảy, thanh nhiệt, làm ấm tỳ vị, trừ thấp nhiệt và làm hết
chứng tiêu khát.
Đậu
hũ được làm từ đậu nành, có vị ngọt, mát, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận táo,
giải độc và sinh nước bọt. Theo quan niệm của Đông Y, trời nóng khiến người ta
dễ suy kiệt. Để khắc trị dân gian hay dùng đậu hủ tươi nấu với lá hẹ. Món này
có tác dụng mát cho phổi, giải độc cho cơ thể và bổ dưỡng.
Trái
cây cũng có tác dụng thanh nhiệt. Dưa hấu được coi là "vua các trái
cây" trong mùa hè. Dưa hấu: Vị ngọt, tính lạnh, có công dụng thanh nhiệt,
giải khát. Vỏ quả dưa hấu, còn gọi là tây qua bì, cũng là một vị thuốc có công
dụng thanh nhiệt, dùng dưới dạng sắc, hãm uống thay trà hoặc chế thành các món
gỏi ăn khá ngon.
Đu
đủ là loại trái cây đứng đầu trong danh sách các vị thuốc tốt giúp cơ thể giải
nhiệt. Theo quan niệm của Đông Y đu đủ có tính hàn, vị ngọt, thanh nhiệt, bổ tỳ.
Ăn vào mùa nào cũng tốt.
Quả
dâu: Quả dâu vị ngọt, tính hàn mà bổ huyết trừ nhiệt, là vị thuốc bổ huyết. Đây
là một loại quả nên dùng nhiều trong mùa hè dưới dạng sirô dâu làm nước giải
khát, trà dâu hoặc chế thành mứt dâu.
Quả
mơ: Chứa nhiều Kali, Magiê, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Quả mơ
cũng chứa vitamin C, sắt và beta caroten. Mơ ngâm với đường cũng có thể là món
nước giải khát tuyệt vời cho mùa hè, và cũng chữa trị chứng ăn không tiêu, đầy
bụng.
Nho:
Là một trong những loại quả chứa rất nhiều nước, có khả năng thanh nhiệt, giải
khát trong mùa hè rất tốt.
Chanh:
Có tác dụng giải khát, thanh nhiệt, an thai, khai vị, tiêu thực, và chứa nhiều
vitamin C. Chanh dùng rất tốt trong mùa hè cho những người hay bị rối loạn tiêu
hóa, chán ăn mệt mỏi, họng khô miệng khát, dễ bị nôn, phụ nữ có thai.
Giải
khát thì có các loại: dừa xiêm, rau má, nước mía, sâm lạnh, sương sâm, sương
sáo, hạt é, hoặc bột sắn dây, và có thể dùng các loại nước ép trái cây như: cà
chua, cà rốt, lê, táo, dứa đề là những loại củ quả dễ tìm cho thực đơn giải nhiệt.
Ngoài
ra, nên tránh hoặc hạn chế dùng các thực phẩm như cá, thịt quá nhiều, và tránh
đồ cay nóng như: hẹ, hành tây, hạt tiêu, quế, gừng, đại hồi, rượu trắng...
Bên
cạnh việc áp dụng một chế độ ẩm thực thanh đạm, dễ tiêu hóa trong mùa hè, nên
chú ý nghỉ ngơi, không nên lao lực quá độ trong mùa hè nóng nực, không nên phơi
nắng quá nhiều, sau khi ra mồ hôi nên thay quần áo ngay.
Ngọc Thịnh (tổng hợp)
Nhận xét
Đăng nhận xét